ماه
Calander با مطالعه تاریخ نجوم از زمانهای اولیه و پیدایش تقویم متوجه می شویم که انسانهای اولیه برای محاسبه زمان و نشان دادن گذشت زمان روی دیوارها ودرختها خط می کشیدند.سنگ ریزه در جائی میگذاشتند ویا بطریقی در جائی علامت های خاص را قرار میدادند یا می ساختند و وقایع مهم طبیعی خانوادگی و قبیله ای را به این طریق ثبت می کردند.
در آغاز مد ت زمان با روز حساب می شد که از غروب آفتاب تا غروب آفتاب و یا از طلوع آفتاب تا طلوع آفتاب روز بعد بود وبدلیل اینکه بشرتغیرات فیزیکی قابل مشاهده در طبیعت را احساس میکرد دوره های فصلی مانند ( باران-گرما-خشگی-سرما ) رابرای نگهداشتن زمان بکار بردن اعداد ضروری گردید.بشر کشف کرد که بعضی زاعداد مانند 12 بسادگی قابل تقسیم به قسمت های کوچکتر می باشد وبعضی مثل 13 به هیچ وجه قابل تقسیم نمی باشد لذا عدد 12 یک عدد مناسب برای تقسیم زمان به واحدهای کوچکتر کردید وبا این محاسبه که حرکت خورشید بدور کره زمین را سال نامیده و آنرا به 12 ماه تقسیم نمودند.
سوره توبه آیه 36
بی گمان شماره ماهها نزد خداوند دوازده ماه است در کتاب خدا روزی که آسمانها وزمین را آفرید...........
باگذ شت زمان و پیشرفت علم و اختراع وسائل جدید طلوع وغروب خورشید حرکات ماه و ستارگان بیشتر مورد مطالعه قرار کرفت اهمیت فصل ها بیشتر نمایان شد تقویم نیز پیشرفت کرد و د قیق ترکردید.
مصرِی ها که بنیِان گذار تقویم (برمبنای نوشته دانشمندان ) تقویم فصلی را پذیرفتند وبخصوص برای ایام شکرگذاری و کشاورزی در موقع زیاد شدن آب نیل و چون این تغیرات فیزیکی در طول شبانه روزبخوبی مشاهده می شد چهارنقطه فلکی برابری شبانه روز(اعتدالین) وطولانی ترین و کوتاه ترین روزها (انقلابین) وزمانی را مبداء قرار داده و طول مدت این تناوب را سال نامیدند که آنرا به 12 ماه تقسیم نمودند هر ماه را 30 روز و 5 روزبا قی مانده را در آخرسال به جشن وشکرگذاری می گذراندند و از این زمان تقویم خورشیدی ایجاد کردید. این عمل بر مبنای تورات ( عهد عتیق) اشاره به قسمت شمالی ایران آرارت می باشد ( زمان پس از طوفان) در تورات اولین نشان از شمارش سال در زمان حضرت نوح میباشد که بر مبنای علم ترتیب تاریِخ ه chronologyاز روی bibleزمان طوفان در سال2370 پیش از میلاد بوده و سال تقسیم شده بود به 12 ماه سی روزه و یک پنجه اضافه در آخر سال همانند تقویم مصری و پارسی.
سفرپیدایش باب هفتم. 24 / 11 : 7 باب هشتم 5 / 3 : 8
11- و در سال ششصد از زندگانی نوح در روز هفدهم از ماه دوم درهمان روز جمیع چشمه های لجه عظیم شگافته شد و روزنهای آسمان گشوده.
24- و آب بر زمین صدوپنجاه روز غلبه یافت
باب هشتم
3- وآب رفته رفته از روی زمین برگشت وبعد از انقصای صدو پنجاه روز آب کم شد
5- و در روز هفدهم از ماه هفتم کشتی بر کوههای آرارات قرار کرفت.
این عمل نشان دهنده آنست که از روز هفدهم در ماه دوم تا روز هفده از ماه هفتم برابر با 150 روز می باشد بنابراین هر ماه برابر است با 30روز است.
150/5=30
هم چنانکه میدانیم گردش ماه بدور زمین بطور متوسط برابر است با 29 روز و12 ساعت و 44 دقیقه که بر حسب روز عبارت است از 5305/29 روز بنا براین در پنج ماه 65/147= 5*5305/29 روز می باشد.
عدد 147 نشان دهنده این است که ماهها قمری نبوده چرا که غیر ممکن است که پس از 150 روز هلال ماه دوباره دیده شود و این خود نشان آنست که تقویم شمسی بوده دوازده ماه سی روزه ویک پنجه اضافه در آخر سال هماننده تقویم مصری.تاریخ نویس یهود josephas که در قرن اول میلاد ی میزیسته در کتاب Antiquities of the jews book I pag ,80ch3 , چنین آورده است.
این واقعه اتفاق افتاد در ششصدمین سال حکومت ایام نوح که در آن زمان دومین ماه بوده که مقدونیها Macedonias آنرا دیوس Dios و یهودیان آنرا مرحشوان Marsuan می نامیدند و آن مطابق قرارداد تقویم مصری بوده است. جا لب اینجاست که مدت زندگانی ایام نوح در تورات و قران برابر با 950 سال است.
سفر پیدایش باب نهم 29/ 28 : 9
28- ونوح بعد از طوفان سیصدوپنجاه سال زندگانی کرد.
29- پس جمله ایام نوح نهصدوپنجاه سال بود که مرد.
سوره عنکبوت.
14- همانا فرستادیم نوح را بسوی قومش پس ماند در ایشان هزار سال بجز پنجاه سال پس گرفت ایشان را طوفان درحالیکه بودند ستمگران. 950 = 50 - 1000 سال
بحث دیگری که قابل توجه است وقایعی است که در تورات وقرآن مشترک می باشد.اینک بجاست به بینیم این وقایع مشترک در کجا بیان شده.
تعبیر خواب حضرت یوسف در مصر بوده و همانطور که در تاریخ علم اثر جورج سارتن ص 23 کتاب خود بیان میدارد. مصریان حساب زمان و تقویم را بر حسب خورشید قرار داده بودند. البته خود متن تفسیر خواب اشاره به تقویم فصلی ( خورشیدی ) است.
سوره یوسف.
47- گفت کشت کنید هفت سال پیاپی پس آنچه را درویدید بکذاریدش در خوشه خود جز اندکی از آنچه میخورید.
سفر پیدایش باب 41 30 / 29 : 41
29- همانا هفت سال فراوانی بسیار در مصر میآید.
30- و بعد از آن هفت سال قحطی پدید آید وتمامی فراوانی مصر در زمین.
سوره یوسف
48- پس بیاید پس از این هفت سال سخت که میخوردند آنچه آماده کردید برای آنها بجز اندکی از انچه نگه میدارید.
داستان سر گردانی قوم یهود بمدت چهل سال.
سفر اعداد باب 14 34/ 33 : 14
33- و پسران ایشان در صحرا چهل سال آواره بود.
34-بر حسب شمار روزهائیکه زمین را جاسوسی میکردند یعنی چهل روز یکسال بعوض هر روز.
سوره مائده.
26- گفت همانا حرام است برایشان چهل سال سر کردان مانند در زمین پس در یغ نخور بر گروه کافران.
درجهان اسلام پس ا ز رحلت حضرت محمد (ص) اعراب بخاطر مسیحیت ذ دا ئی و یهودیت تغیرات بنیادی در اسلام انجام داده وبعد با ارائه تز برتری نژاد آنرا به نام اسلام بر قسمتی از جهان تحمیل نمودند که یکی از
آنها تقویم و..........
تقویم قمری فعلِی تقویمی است که در زمان خلافت عمر که دست به اصلاح آن زد صورت گرفته که با این عمل
یک بحث علمی را با تفاسیر غلط به آیات قرآن تحمیل نمودند.
در آثارالباقیه ابوریحان بیرونی روایتی را از میمون بن مهران مستندی آورده است (ص 48)
" نزد عمربن خطاب آوردند که ظرف پرداخت آن ماه شعبان بود و عمر گفت که مراد کدام شعبان است
آیا اِ ین شعبان که ما در آنیم یا شعبان آینده.پس اصحاب را جمع کرد ودر این کار با ایشان مشاوره نمود و گفت این حیرت راکه در امر تاریخ روی داده شما رفع کنید واصحاب گفتند ما باید چاره آن را از عادت ایرانیان بدست آوریم وهرمزان را حاضر کردند واین اشکا ل را بدو بازگفتند.هرمزان گفت ما ایرانیان را حسابی است که ماه روز می گویند یعنی حساب ماهها وروزها وچون این لفظ را تعریف مورخ شد و مصدر آنرا تاریخ قرار دادند وعمر به اصحاب پیغمبر گفت برای مردم تارِیخی وضع کنید که مردم بکار بندد "
بهمین دلیل است که می بینیم اغلب خاورشناسان که برروی تاریخ اسلام کار نموده اند در شک و تردید بوده.
خاورشناس کرلوالفونسونلینو استاد دانشگاه مصر ودانشگاه پالوم ایتالیا در کتاب خود علم ا لفلک ترجمه احمد آرام نشر پژوهشهای اسلامی ص 106 چنین آورده است.
نمونه مسائلی که هنوز در باره آ ن تردید و شک داریم نگاهداری حساب وسال در نزد مردم مکه در اواخر دوره جاهلیت و اوایل اسلام است و به همین جهت است که نمی توان به درستی معنی کلمه نسئ را که در قرآن سوره توبه آ مده است معلوم کرد.
مفسرین کارشان تطبیق بوده نه تفسیر وحق تفسیر آنست که قرآن بوسیله قرآن تفسیر شود وهمانطور که بیان خواهم داشت متوجه می شوید لغت کلمه نسئ را چگونه مفسرین تا به امروز تفسیر نموده اند.
سوره توبه آیه- 37
جز این نیست که فرا موشی ( تعدادی از روزهای سال ) فزونی در کفر است.گمراه میشوند بدان کسانی که کافر شدند یک سال آنرا حلال شمرند و یکسال آنرا حرام میکنند.تا شمار( ماههایی) را که خدا حرام کرده موافق نمایند پس حلال کنند آنچه را که خدا حرام کرد.اعمال بد ایشان بر آنها آراسته شد و خدا گروه کافران را هدایت نمی کند همانطورکه بیان شد درقرآ ن کلمه (سال) تنها به سالهای شمسی اطلاق می شود نه سال قمرِی واِ ین آیه درست
همان چیزی را می گوید که ما بدان گرفتار شده ایم فراموشی تعدادی از روز های سال به مدت 11 روز و هر سال گرفتار آنیم وهنوز هم استادان کار که حقیقت را در می یابند بخاطر افکار غلط گذشته خود دست از تفاسیر غلط بر نداشته و با الفاظ شروع به بازی می نمایند وبعضِی الفاظ چنان تعریف می نمایند که هیچ گونه ربطی به موضوع ندارد.
سوره آ ل عمران آ یه 78
" عده ا ی از اِ یشان زبان را به کتاب می پیچانند تا گفتارشان را از کتاب حساب کنند در صورتیکه از کتاب نیست پس می بینیم ایرادی که از این کتاب الهی گرفته می شود وبعضی آ یات با بحث های علمی درست در نمی آ ید از قرآ ن نیست ایراد را باید از کسانی گرفت که با نداشتن علم آ ن شروع به تفاسیرآ یات قرآ ن نموده اند وبا تفاسیر خود تقویمی را ساخته اند که هیچگونه پایه واساس علمی نداشته وآ ن را به پیامبر اسلام نسبت میدهند. نقل قولی را از ابوریحان بیرونی که در آثارالباقیه ترجمه اکبرداناسرشت ص 101بیان میدارد برایتان نقل میکنم در تواریخ خوانده ام که ابوجعفرمحمد بن سلیمان از طرف منصور حاکم بر کوفه بود عبدالکریم ابن ابی العوجا را که دائی معن بن زائده باشد حبس کرد و این مرد مانوی بود و شفیعان او در مدینه السلام زیاد شدند وبه منصور اصرار کردند که او را رها کند.منصور به عا مل ..................................بیاد من آور. پس از اینکه محمد بن سلیمان از نماز آدینه بر گشت محمدبن جبار عبدالکریم را یادآوری کرد محمد بن سلیمان فرمود گردن او را بزنند همینکه او یقین پیدا کرد که کشته خواهد شد گفت بخدا سوگند یاد می کنم که اکر شما مسلمانان مرا کشتید من چهارهزار حدیث در دین شما وضع کرده ام که حرام را درآنها حلال و حلال را حرام گردانیده ام و شما را روزیکه باید روزه بدارید به افطا ر وا داشته ام وروزی را که باید افطار کنید به روزه.پس به فرموده محمد بن سلیمان گردن او را زدند برای تحقیق در باره اینکه آیا تقویمی که پیش از حضرت محمد (ص) مورد استفاده قرار می گرفته شمسی بوده یا قمری باید به کتاب زیر مراجعه نمود.
A study in the origins and first development of the art of counting time among the primitive and early culture By Martin P. Nilson 1920
در این کتاب در ص237 چنین آمده است
"سری ماههائی که حالا به وسیله مسلمانان استفاده میشود را سری قدیمی مکه می نامند که تعیین شده بود از روی اتفاقات مهمی که در آن زمان رخ می داده و نامهای سری مکه عبارت بودند از
1- صفر الاول 2- صفرالاخر 3- ربیع الاول 4- ربیع الاخر 5- جمادی الاول 6- جمادی الاخر 7- رجب 8- شعبان 9- رمضان 10- شوال 11- ذوالقعده 12-ذوالحجه
1- صفرالاول- نام آن را بعدها تغییر دادند و به نام محرم نامگذاری نمودند و یک ماه مقدس می باشد (بنا بر قول نویسنده عرب بخاری Buchari )
ریشه لغت صفریعنی خالی بودنTo be empty هم چنانکه دو ماه صفر در فصل زمستان قرار می گرفته و فصل بارندگی و سرما بوده است و چون هیچ محصولی در آن موقع برداشت نمی شده بدترین دوره برای بدست آوردن غذا بوده است ( ولهاوزن ص 96 ).
2- ربیع- پس از پائیز و باران زمستان آغاز می شده و جلگه ها سر سبز می گشته و قبیله ها گله های خود را در دشتها پراکنده می نمودند و شترها دهمین ماه بارداری خود را می گذراندندو این گفته بوسیله علم صرف Etymology تائید می شود.
3- ریشه لغت جماد به معنی سبز شدن سخت می باشد که متناسب است با سرمای تیز[1]
4- ماه رمضان یعنی سوزان که هیچ شکی در آن وجود ندارد
5- ماههای شوال و شعبان که ریشه معانی مطمئن آن در دست نیست[2]
6- سه ماه دیگر رجب - ذوالقعده- ذوالحجه از روی جشنها گرفته شده است. در ماه رجب جشنی برگزار می شده در مکان مقدس که شتر و گوسفند قربانی می نمودند و ریشه لغت به معنی بیم داشتن یا احترام گذاردن می باشد و بنا بر این آن را مقدس می خواندند.
7- دو ماه دیگر نسبت داده شده به ماه زیارت رفتن. ذوالقعده به ماه جلسه یا نشست معروف است The month of sitting. این نام را برای این انتخاب نمودندچون هیچگونه سفری در این ماه انجام نمی شده و یا هیچگونه گردش و شکاری در آن ماه صورت نمی گرفته و آن اولین ماه از ماه صلح می باشد. نام ذوالحجه از خود مراسم حج گرفته شده است."
همچنانکه دیدیم ماههای عربی اصولا بر مبنای سال شمسی درست شده است و آن باید ثابت بوده باشد در متد تجربی. البته ماههای سری مکه از اصلاح تقویم سریانی بدست آمده است همچنانکه می بینیم در تقویم سریانی ماهها همانند تقویم عربی می باشد. برای مثال کانون اول – کانون آخر و یا تشرین اول – تشرین آخرکه بر مبنای سالهای شمسی بوده که خود رساله دیگری می طلبد
حال به بینیم منظور از اهله که در قران آ مده است منظور چیست.
سوره بقره آ یه 189
از تو سئوال کنند در باره هلا لها بگو آنها هستند فصل های ثابت ( مواقع معین ) برای انسانها و حج آ ن درست... در مواقع معین هلالها که منظور بیش ازیک هلال است در صورتیکه اگر منظور هلال ماه باشد ما یک هلال نمی بینیم ؟ البته مترجم قرآ ن انگلیسیMarmaduke-Pickthall مصری( مواقیت) را بهFixed Seasons فضول ثابت ترجمه نموده است. در ادامه آ یه برای انسانها و حج..... که در اینجا قرآ ن فقط یک تقویم را پیشنهاد می کند ولی متاسفانه در همین ایران عزیز دارای سه نوع تقویم می باشیم.
برای اینکه بدانیم منظور از هلالها چیست دانشمند فضائی امریکا Carl-Sagen در کتاب خود COSMOS در ص 47 بیان میدارد.
On December 21 the first day of winter there are two daggers of sunlight that flank
The spiral a unique application of the midday sun the read the calendar in the sky.
در روز 21 دسامبر اولین روز ا ز زمستان ( ا ول دیماه ) نور خورشید بصورت دو نشان مجموعه ای از هلالها (spiral ( را در میان گرفته و یک شکل بی نظیر برای خواندن تقویم ازروی آ سما ن را بوجود می آ ورد.
البته این یک بحث علمی است چون در آ ن روز خورشید دروسط روز بر کره زمین عمود واقع میشود وچون کره خورشید بزرگتر از کره زمین است لهذا اشعه خورشید پس از بر خورد به کره زمین روی خود انعکاس یافته و هلال ها را بروی خورشید می توان مشاهده نمود.
اگرما مبنای تقویم خود را بروی ماههای قمری قرار دهیم نمی توانیم ماههای حرام وحلال یا روزهای خوب و بد را تشخیص دهیم.چنانکه در سوره ابراهیم آیه 5 میفرماید:
" و به یقین ما موسِی رابا آیات خودمان فرستا د یم که قوم خویش را از تاریکی ها بسوی روشنائی در آورد و روزهای خدا را بیادشان بیاورد." و درسوره الجاثیه آیه14 میفرماید
" آ نانکه ایمان آوردند بگو شما مومنان ا ز مردمی که به ایام الهی امیدوار نیستند در گذرید.
این آیات کاملا دلا لت بر ثابت بودن ماهها وداشتن روزهای معین دارد هم چنانکه در تورات آمده است.
سفر خروج باب 23
14- درهر سال سه مرتبه عید برای من نگاه دارید.
15- عید فطیر را نگاه دار و چنانکه ترا امر فرموده ام هفت روز نان فطیر بخور در زمان معین در ماه ابیب زیرا که درآ ن از مصر بیرون آ مدی و هیچ کس بحضور من تهی دست حاضر نشود.
16- و عید حصاد (Harvest) نوبر غلات خود را که در مزرعه کاشته و عید جمع (Ingathering) را درآخر سال وقتی که حاصل خود را از صحرا جمع کرده.
سوره کهف آیه 12 چنین میفرماید:
سپس آ نان را برانگیختیم تا بدانیم کدامیک ا زدو گروه نگاهدار ترند روزگاری را که درنگ کردند ودر آ یه25 همان سوره می فرماِید : ماندند در غارخوِیش سیصد سال وبیفزودند نه را ودر آ یه بعدی تاکید می کند بگو خدا داناتر است بدانچه ماندند.
همانطور که قبلا بیان داشتم در قران سا ل شمسی بوده وبرای اثبات آن فقط کافی است تعداد روزهائی که در قران آمده است را بوسیله یک نرم افزار به بینیم چقدر است 365روز و اکر سال قمری بود انرا 354 روز تکرار می نمود. البته بحث داستان اصحاب کهف و محاسبه انرا در کتاب اینجانب به طور کامل بیان داشته ام.
در کتاب Life of Mohammad در قسمت What is Islam اثر W.Montgomery-Watt یکی از بزرگترین محققان غربی در اسلام در ص 187 چنین آمده است:
«یکی از غیرمعمول ترین مسائل اسلام قبول نمودن تقویم قمری است که سال آن 12 ماه یا 354 روز است. و این بدین معنی است که تمام ماهها حتی ماه زیارت و روزه در هر سال 11 روز زودتر از حد معمول انجام می شود.»
حال برای اینکه ببینیم نویسنده کتاب (عرب از زمان های اولیه تا فروریختن بغداد) اثر Arthur-Gilman درباره ماه مبارک رمضان چه می گوید. وی در صفحه 70 کتاب خود چنین می گوید:
" نام ماه رمضان که ماه روزه و نیایش است، معنی اصلی آن (فصل گرمای زیاد) است ولی چون سالهای عربی اخذ شده از روی ماههای قمری است بنابراین دیگر جائی برای حقیقت نمی ماند و 12 ماه رفته رفته جاهای اصلی خود را نسبت به خورشید از دست داده وماه رمضان بجای اینکه در فصل گرمای زیاد قرار گیرد مطابق میشود با دسامبر و.." ماهها حتی ماه زیارت و روزه در هر سال 11 روز زودتر از حد معمول انجام می شود و شب قدر هم که در ماه مبارک رمضان قرار می گرفته در جای اصلی خود قرار نمی گیرد وشناسائی آن هم دیگر امکان ندارد.
برای اینکه بوجود حقیقی نامها پی ببریم وبدانیم که آنها چگونه منظم و مرتب درست شده و چگونه در زمانهای قبل انرا تهیه نموده اند کافی است تقویم اسلامی زمان پیامبر اسلام را با دقت مطالعه نمائیم.
نیمکره جنوبی
نیمکره شمال
ذوالقعده
محرم
Jan.
شوال
صفر
Feb.
رمضان
قطب جنوب=شب قدر=21
ربیع الاول
Mar.
شعبان
ربیع الآخر
Apr.
رجب
جمادی الاول
May.
جمادی الآخر
جمادی الآخر
Jun.
جمادی الاول
رجب
Jul.
ربیع الآخر
شعبان
Aug.
ربیع الاول
قطب شمال=شب قدر=23
رمضان
Sep.
صفر
عید فطر=1
شوال
Oct.
محرم
ذوالقعده
Nov.
ذوالحجه
عید قربان=1=ژانویه=محرم
ذوالحجه
Dec.
تطابق آن با ماههای ایرانی
نام ماهها
11 دی تا 11 بهمن
31 روز
محرم
12 بهمن تا 9 اسفند
29 یا 28 روز
صفر
10 اسفند تا 11 فروردین
31 روز
ربیع الاول
12 فروردین تا 10 اردیبهشت
30 روز
ربیع الآخر
11 اردیبهشت تا 10 خرداد
31 روز
جمادی الاول
11 خرداد تا 9 تیـر
30 روز
جمادی الآخر
10 تیـر تا 9 مرداد
31 روز
رجب
10 مرداد تا 9 شهریور
31 روز
شعبان
10 شهریور تا 8 مهر
30 روز
رمضان
9 مهر تا 9 آبان
31 روز
شوال
10 آبان تا 9 آذر
31 روز
ذوالقعده
10 آذر تا 10 دی
31 روز
ذوالحجه
نام ماهها و معانی آن با فصول
یکی از وحدانیت این دین الهی ( اسلام ) قرار کرفتن عید قربان یعنی بزرک ترین عید مسلمانان در آغاز سال ومشترک بودن این عید با عید ژانویه نیز گویای چه حقیقتی است و منظورپیام آور اسلام چه بوده است
محرم (صفرالاول)
11 دی تا 11 بهمن
فصل سرما: در این دو ماه چیزی روئیده نمی شود.
صفر
12 بهمن تا 9 اسفند
از صفر یعنی خالی بودن
ربیع الاول
10 اسفند تا 11 فروردین
فصل شبنم، شکوفه، باران
ربیع الآخر
12 فروردین تا 10 اردیبهشت
جمادی الاول
11 اردیبهشت تا 10 خرداد
از جماد بی حرکت بودن
جمادی الآخر
11 خرداد تا 9 تیـر
فصل روئیدن سخت
رجب
10 تیـر تا 9 مرداد
بیم ترس[3] (از ماههای حرام برای جلوگیری از جنگ و خونریزی)
شعبان
10 مرداد تا 9 شهریور
انشعاب طوایف و گله ها در صحرا
رمضان
10 شهریور تا 8 مهر
گرما
شوال
9 مهر تا 9 آبان
خنک شدن هوا (باد شوال) که چندین روز پس از میزان شروع می شود
ذوالقعده
10 آبان تا 9 آذر
اعراب در خانه ها می نشستند
ذوالحجه
10 آذر تا 10 دی
فصل حج
.
سوره ال عمران-19
همانا دین نزد خدا اسلام است و .................
--------------------------------------------------------------------------------
متناسب با سرمای تیزدرست نبوده و متناسب است با گرمای تیز و نویسنده می باید آن را از جمود که به معنای یخ بستن است گرفته باشد.
[2] ماخذ خارجی به خاطر نا آشنایی نتوانسته معانی آنرا بدست آورد در صورتیکه شوال به معنی خنک شدن هواست و اکثر کشاورزان آشنایی با باد شوال دارند که در حدود ده روز پس از ماه میزان شروع می شود. اما شعبان عبارتست از انشعاب طوائف و گله ها در صحرا ( آثارالباقیه ص 91 ).
[3] . این ماه درست ده روز پس از انقلاب صیفی است و از آنجا که هلال خورشید در 21 جمادی الآخر دیده می شده اعراب جاهلیت این ماه را هم مقدس می شمردند چون این پدیده باعث ترس و وحشت آنها می شد به همین دلیل است که در آغاز ماه مراسم قربانی در مکان مقدس انجام می دادند و حتی در بعضی از روایات آمده است که اعراب در سال دو بار مراسم حج انجام می دادند، مثلاً «حج سال 541 م در هنگام انقلاب صیفی صورت گرفته»
این متن از کتاب یونانی پروکوپیوس گرفته شده (Prokopios, Debello Persico, II, 16)
البته بهترین سند تاریخی در این رابطه آیاتی چند از قرآن کریم است.
